گفتگو با ابوالفضل رجبی مدیرعامل انجمن موسیقی استان زنجان
گام نو، راه نو؛ چشم‌اندازی تازه برای موسیقی زنجان
آذر وطن: انجمن موسیقی زنجان از چه تاریخی تاسیس شده است و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
-انجمن موسیقی استان زنجان به همت اساتید پیشکسوت شهر و اداره ارشاد از سال 1373 فعالیت خود را آغاز کرده است. تلاش انجمن‌های موسیقی در تمام کشور، معرفی، حفظ و اشاعه موسیقی فاخر هر منطقه و استان اعم از موسیقی نواحی و موسیقی ردیف دستگاهی و نیز آثار تولید شده در سبک‌های دیگر با استانداردهای بالای هنری و فرهنگی است.
آذر وطن: چه سبک‌ها و ژانرهایی از موسیقی زیر نظر انجمن حمایت می‌شوند؟ آیا اولویت خاصی برای سبک‌های بومی یا جهانی وجود دارد؟
-تلاش بنده و همکاران فعلی و پیشین در انجمن موسیقی همواره بر اولویت‌بخشی به موسیقی نواحی (در مورد استان زنجان، موسیقی آشیقی) بوده و هست؛ چرا که موسیقی نواحی، ریشه‌های فرهنگی و هنری استان زنجان را شکل داده و اگر ریشه‌ها قدرت خود را از دست بدهند، تمام موسیقی استان دچار خلل خواهد شد؛ بنابراین حفظ و تقویت موسیقی نواحی و ردیف دستگاهی به پیشرفت تمام سبک‌های موسیقی استان خواهد انجامید.
آذر وطن: انجمن موسیقی چه برنامه‌هایی برای شناسایی، حمایت و معرفی استعدادهای جوان و تازه‌وارد در سبک‌های مختلف دارد؟
-انجمن تمام توان رسانه‌ای و حمایتی خود در راستای شناسایی و معرفی جوانان فعالی در عرصه موسیقی به کار گرفته تا از طریق برگزاری جشنواره‌ها و ایجاد بستر اجرای کنسرت و نیز اجراهای داخلی، ورود استعدادهای جوان به عرصه را تسهیل کند. یکی از نمونه‌های درخشان این مورد جشنواره‌های آوای امید و بخش استانی جشنواره فجر بوده است؛ همچنین جشنواره "ساز نو، آواز نو" که بزودی آغاز خواهد شد، فعالیت و دیده شدن را برای جوانان پرشمار عزیزی که پتانسیل‌های بالایی در تولید آثار فاخر و نیز اجرای زنده دارند راحت‌تر می‌نماید.
آذر وطن: در حال حاضر کدام سبک‌های موسیقی در بین اعضا یا سطح شهر و استان بیشتر محبوب هستند و شما این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
-با توجه به وجوه تجاری و قدرت رسانه‌ای موسیقی پاپ، این ژانر در بین جوانان از محبوبیت بیشتری برخوردار است. حضور موسیقی پاپ در کنار سایر ژانرها و سبک‌ها بسیار خوب است، اما اگر این موضوع به قیمت محو شدن سایر انواع موسیقی باشد به مرور موجب تخریب پایه‌های فرهنگی، بی‌محتوایی افکار و ابتذال روانی در جوانان خواهد شد که صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه هنر و فرهنگ و خاصه موسیقی وارد خواهد کرد.
آذر وطن: آیا انجمن برای موسیقی سنتی و موسیقی مدرن برنامه‌های متفاوت یا جداگانه دارد؟ حمایت از کدام سبک‌ها پررنگ‌تر است و چرا؟
-به نظر من و تمام همکارانم در انجمن موسیقی استان زنجان، حفظ و تقویت موسیقی سنتی (در تمام انواع آن) و تلفیق آن در کارهای جدیدتر برای معرفی آنها بسیار مفید است. بنده از سال‌ها پیش در همین راستا کارهایی انجام داده‌ام که امیدوارم بزودی به صورت آلبومی منتشر شود. من در این مجموعه، از اشتراکات موسیقی آشیقی و سبک‌های مختلف دیگر بهره جسته و این موسیقی را با سبک‌های پاپ، راک و بلوز تلفیق نموده‌ام.
آذر وطن: نقش انجمن در برگزاری کنسرت‌ها و جشنواره‌های سبک‌های مختلف موسیقی چیست؟ آیا محدودیت خاصی برای اجرا یا مجوز سبک‌های خاص موسیقی وجود دارد؟
-به طور کلی، خیر. اما از نظر من باید ساز و کاری برای رفع ممنوعیت سبک‌هایی مانند رپ و هیپ هاپ ایجاد کرد؛ چراکه ما در ادبیات تمام زبان‌ها و گویش‌های محلی کشور عزیزمان متونی شبیه یا نزدیک به این سبک‌ها داریم و می‌توان از این اشتراک فرهنگی بهره برد؛ برای مثال در شعر فارسی قالبی به نام "بحر طویل" وجود دارد که به دلیل تطاول کلمات و جملات به سبک رپ شباهت بسیار دارد.
آذر وطن: چالش‌ها و فرصت‌های اصلی برای گسترش سبک‌های موسیقی کمتر شناخته شده چیست و انجمن چه برنامه‌هایی برای آنها دارد؟
-پیشتر و در همین گفتگو چند نمونه از فرصت‌های موجود را ذکر کردم؛ اما باید به خاطر داشت که شکوفا نمودن این فرصت‌ها مستلزم "فعالیت نهادی در سطوح کلان" است. کارهای شخصی و یا فعالیت نهادهای شهرستانی و استانی مانند جرقه‌هایی هستند که سریعاً در معرض آسیب قرار می‌گیرند و به علت نداشتن منابع مالی کافی خاموش می‌شوند. اما اگر حمایت‌ها از طریق کارشناسی درست و در سطح کلان انجام شوند، می‌توان موسیقی محلی تمام نواحی ایران را به تمام دنیا شناساند. ایران مهد تنوع فرهنگی و به طبع آن موسیقایی است که تمام لازمه‌های جهانی شدن را دارند.
آذر وطن: در حوزه آموزش، انجمن چه فعالیت‌هایی برای ترویج یا آموزش سبک‌های مختلف موسیقی اجرا می‌کند؟
-فعالیت‌های آغازین انجمن فعلاً کمی سرمان را شلوغ کرده، اما مبحث آموزش، یکی از مهم‌ترین بخش‌های مورد بررسی توسط انجمن موسیقی استان زنجان است؛ از آنجا که آموزش به مثابه پِی در یک ساختمان است، می‌بایست با برنامه‌ریزی و نظرسنجی دقیقی انجام شود تا منتج به نتایج ماندگار و ساختاری گردد.
آذر وطن: آینده موسیقی ایران را در شرایط فعلی و با توجه به علایق جدید جوانان و شرایط جهانی در چه سبک‌هایی می‌بینید؟ انجمن چه نگاهی به حمایت از نوآوری و تلفیق سبک‌ها دارد؟
-پیشتر مواردی را ذکر کردم، اما لازم می‌دانم به این مورد هم اشاره‌ای داشته باشم که یکی از موارد مورد بررسی که روند اجرایی آن از همین هفته آغاز شد، تشکیل "گروه کر استان زنجان" بوده است که تمام تلاش انجمن موسیقی استان زنجان در آن ایجاد بستری برای گره زدن موسیقی گذشته به موسیقی امروز است. این گروه دقیقاً در راستای جلب توجه و هدایت سلیقه مردم عزیز استان به موسیقی کلاسیک و نیز تلفیق آن با موسیقی نواحی و ردیف دستگاهی است که امیدوارم بزودی شاهد نتایج درخشان آن باشیم.
آذر وطن: انجمن برای حفظ و ثبت میراث موسیقی محلی یا بومی منطقه چه اقداماتی انجام داده یا در دست اقدام دارد؟
در حال حاضر در حال رایزنی با ادارات و سازمان‌های مختلف و نیز در صدد تشکیل کارگروه‌های تخصصی جهت بررسی شرایط موجود و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای ایجاد بسترهای مختلف برای اجرا و معرفی هرچه بیشتر اساتید این زمینه‌ها هستیم؛ در این مورد باید از پایگاه خبری آذروطن و سرکار خانم بابایی که دغدغه‌مندانه و به صورت کاملاً حرفه‌ای در جهت هماهنگی مصاحبه‌ها و تاریخچه فعالیت اساتید بزرگوار موسیقی استان زنجان تلاش می‌کنند نیز صمیمانه تشکر کنم.
شوربختانه در سال‌های اخیر، عواملی نظیر همه‌گیری کووید 19 موجب منفعل شدن انجمن شده، اما امیدواریم که در دوره حاضر بتوانیم گام‌هایی شایسته، مفید و ماندگار در جهت رشد و ارتقاء موسیقی استان عزیزمان برداریم.