سالیان سال است که تبریز با پیادهراههای خود در ایران شناخته میشود. اولین پیادهراه ایران در زمان قاجار در تبریز احداث شد و اکنون آن پیادهراه با نام “داش ساختمان” یا “مغازههای سنگی” در منطقه شهناز شناخته میشود. این پیادهراه در زمان آخرین ولیعهد قاجار احداث شد.
این موضوع نشاندهنده اهمیت تبریز در موضوع معماری و شهرسازی در ایران کنونی و گذشته است.
پیادهراههای تبریز رفتهرفته افزایش پیدا کردهاند و معروفترین آنها پیادهراه تربیت تبریز است. ولی خب، اصلاً چرا پیادهراه ایجاد میشود؟
ایجاد پیادهراه دو دلیل اصلی دارد: اول اینکه بافت شهر از سمت ماشینی بودن به سمت انسانمحور حرکت کند و دوم، زیبایی شهر و معماری که تلفیقی از هنر و معماری کهن است.
در ماههای گذشته چندین پیادهراه در تبریز احداث شد که میخواهیم در این مقاله به دلایل و چرایی ایجاد آنها و اینکه آیا کاربردی دارند یا خیر، بپردازیم.
پیادهراههای میدان ساعت تا میدان دانشسرا، میدان شهید بهشتی (یا همان منصور سابق) و البته چندین پیادهراه دیگر نمونهای از این پیادهراههای احداثی جدید هستند.
قبلاً اشاره کردیم که ساخت پیادهراه دو دلیل دارد که متأسفانه در ساخت این پیادهراههای جدید این دو دلیل به فراموشی سپرده شده است.
اول اینکه این پیادهراهها در مکانهایی از شهر احداث شدهاند که چه بخواهیم چه نخواهیم منتهی به خیابانهای اصلی میشوند. پس امکان حذف خودرو در آنها وجود ندارد و پیادهراه فقط سبب سختی رفتوآمد مردم، کسبه و البته رانندگان شده است که سبب اصطکاک خودرو و در درازمدت از بین رفتن پیادهراه میشود.
دوم اینکه در این پیادهراهها نه یک الگوی درست از تاریخ ایران و تبریز به کار رفته و نه حتی هماهنگی بین این پیادهراهها وجود دارد، گویی چند تکه سنگ در انبار شهرداری تبریز اضافه بوده که گفتهاند بهتر است در پیادهراه استفاده کنیم.
در مجموعه پیادهراههای جدید تبریز نه تنها باعث زیبایی نشدهاند، بلکه هم هزینه و هم وقت مردم را تلف کردهاند و احتمالاً چند سال دیگر این پیادهراههایی که مانند قارچ از خاک بیرون زدهاند همگی برچیده شوند.